ARE Sergi İncelemeleri No:19 ARTER - Göçebe Bakış - The Roving Eye

Gezgin Gözler Sergide 

Arter yeni sezona İstiklal Caddesinden geçen herkesi mutlaka içine çekecek harika bir sergi ile başladı. Göçebe Bakış, diğer tanımlamasıyla gezici göz, bizleri Güneydoğu Asya'nın çağdaş sanat eserleri ile buluşturuyor hatta buluşturmakla kalmıyor uzak diyarlarda doğmuş çalışmalar olmalarına rağmen bizleri birbirimizle ve çoğu toplumsal sorunlarımızla buluşturuyor. Tüm işler ziyaretçiyi o kadar kendine dahil ediyor ki mutlaka bir arkadaşınız,eşiniz,dostunuz ile ziyaret edin ve çoğu çalışmaları beraber deneyimleyin. 

Evrenselliğe,bilgi aktarımına, her an her yerde olabilme potansiyelimize büyük göndermeler olan bu sergide toplam 36 sanatçının 40'tan fazla eseri yer alıyor. Küratörlüğünü bu bölge sanatı üzerine çalışmalar yürüten Iola Lenzi'nin üstlendiği sergi, halktan, kamu mekanlarından, en üst tabakaya doğru yükselir gibi ARTER binasının tüm katlarına yayılmış durumda. 

Giriş her ARTER sergisinde olduğu gibi dikkat çekici bir eser ile izleyiciyi karşılıyor. Sanatçı Lee Wen tarafından yorumlanmış Performatif Oyun Yerleştirmesi olan "Yuvarlak Masa Tenisi" isimli çalışma herkesi kendine davet ediyor. Oldukça kavramsal olan bu çalışma bence bilgiyi,bilginin akışını ve paylaşımını temsil ediyor. Dünya artık 2 kişinin dikdörtgen masada oynadığı masa tenisi gibi değil, oyunlar ve kurallar çok değişti, artık eylem ve bilgi daha da etkileşimli , kurallar mı sınırlar mı bizleri bir arada tutuyor, sınırları ve kuralları bir arada oluşumuz mu belirliyor sorusunu sorgular gibi.

Lee Wen - Yuvarlak Masa Tenisi,2014

Giriş katta yer alan Heri Dono çalışmasında "Politik Palyaçolar" ile sergi alanına yayılmış birbirlerine bağlı ve bağlantılı figürler görüyoruz. Her birinin kalıbı aynı olsa da sunumları,makyajları birbirinden farklı ve alınlarındaki damgalar sanki farklı vaatlerin ve hayallerin birer simgesi gibi. Alt kısımda yer alan idrar kapları enerjinin ve faaliyetlerin birer birleşimi gibi görünse de öz olarak politik yapaylığı betimlemiş gibi bir izlenim uyandırdı bu kinetik yerleştirme bende. 

Heri Dono ,Politik Palyaçolar,1999*

Sergide en sevdiğim iş Tarih Dersi 2. Bölüm isimli yerleştirme oldu. İlk bölümü 2000 yılında Bangkok Demokrasi Anıtının önüne yerleştirilip çok ses getiren çalışmanın ikinci versiyonunda Tayland tarihinde tartışma konusu olan olayları bir ders sırasına kazıyarak izleyiciye aktarıyor. Katılımcılar dilerlerse masalardaki beyaz kağıt ve boya kalemlerini kullanarak ders sıralarındaki oymaların izlerini kağıda aktarabiliyorlar. Ülkemizde de  tarih derslerinde anlatılmayan ve belkide anlatılmayacak bir çok olaya şahitlik ettiğimiz için bu çalışma oldukça dikkatimi çekti. Sınıf gibi oluşturulmuş bir ortam, yazılmamış ve anlatılmayan tarihin gizlice sayfalara ve belleklere aktarılması ... 

Sutee Kunavichayanont , Tarih Dersi 2. Bölüm, 2013-2014

 

Sergide mutlaka dahil olmanız gereken bir diğer çalışma Mella Jaarsma'nın "Zaman Eskiyene Kadar" isimli çalışması. Deniz kestanelerinden yapılmış bir barınak içerisinde , törensel bir şekilde kostümünüzü giyiyorsunuz ve bir anda sergi alanından soyutlanıyorsunuz. İçeride farklı akustiğe sahip ortamı hissedip,iç sesimi dinleyip  aidiyeti sorguladım ister istemez. Çalışma iç-dış diyaloğu ve ait olma duygusunu sorguluyor ismi çok hoş zaman eskiyor ve sıkılınca içinden çıkıp artık oraya ait olmuyorsunuz. 

Mella Jaarsma , Zaman Eskiyene Kadar , 2014 *

Yine aynı sanatçının "Manzaracı" isimli eseri, farklı mekan ve din algılarını bir arada sorguluyor. Sergi kitapçığında çok daha detaylı bilgilere ulaşıp videoyu izleyebilirsiniz. 

Mella Jaarsma ,Manzaracı,2013*

2. katta yer alan "Sync : Indon" isimli çalışma farklı dönemlere ait plak parçalarının aynı pikapta ziyaretçiler tarafından birleştirilerek varyasyonel sanat eseri ortaya çıkmasını sağlıyor. Ortaya çıkan ritm bir yandan etnik bir yandan hiç bir şeye ait değil gibi. Fazla kültürel işler gördüğüm için mi bilemem ama teknolojik bir ilahi gibi. Sergi kitapçığı küreselleşmenin yarattığı homojenleşme karşısında hepimizin kendi kimliklerimizi yansıtırken özgür olduğumuzu hatırlattığını söylemiş. 

Duto Hardono , Sync:Indon , 2014

Jason Lee - Son Damla -2005 yılında başlayan ve devam eden performans

                                    

Singapur'lu sanatçı Jason Lee 'nin performansı yaklaşık 30 dakika sürdü ve "Son Damla" isimli bu performansında camı günlük hayatın gerilimlerine ve kırılganlıklarına dair bir metafor olarak ele alıyor. İzleyiciyi oldukça geren camların kırılgan yapısından dolayı kırılmamaları üzerine otomatik aidiyet oluşturan bir performanstı. 

Josephine Turalba, Skandallar , 2013,2014
 

Skandallar isimli yerleştirme yine katılıma açık bir yerleştirme. Boş mermi fişeklerinden oluşturulmuş terlikleri ayağınıza giyerek Avrupalılar tarafından çekilmiş etnografik Filipinlilerin fotoğraflarına bakarak sömürülen ve sömürgeci arasındaki bağı düşünebilirsiniz. 

Ziyaretçiler ,Isabel ve Alfredo Aquilizan'ın Müşterek/Servet: başka Bir Ülke Projesi isimli çalışmasında yer alan taçları denerken

Yazımın başında belirttiğim gibi serginin büyük bir bölümü katılıma açık işlerden oluşmakta. Kültür,din ve politika olarak birbirinden bağımsız ancak aynı kıta üzerinde yer alan ülkelerin birlikteliğine,dünya ile ilişkilerine önemli vurgular olan ,el işçiliği,imalat ve üretim çılgınlığına güzel göndermeleri olan ve kendinizi ÖTEKİ yerine koyabileceğiniz çalışmalardan oluşan harika bir sergi. Tüm işlerden bahsetmem mümkün olmadığı için sergiyi mutlaka gezin ,  veya  ARTER web sayfasını ziyaret edin

4 Ocak 2015 tarihine kadar ziyarete açık olacak sergi ücretsizdir. 

* sembollü görseller ARTER sitesinden alınmıştır

Ahmet Rüstem Ekici