1950'lerden Bir Açık Hava Müzesi
İstanbul'da müzelere alternatif gezebileceğimiz sanat rotalarını yazmaya devam ediyorum. Daha önce bahsettiğim çeşitli bölgelerde sokak sanatna ek Unkapanı, İstanbul Manifaturacılar Çarşısı ve orada bulunan harika sanat eserlerinden bahsetmiştim. Tıpkı İMÇ gibi İstanbul'da Açık hava Çağdaş Sanat Müzesi gibi gezip Bedri Rahmi Eyüboğlu, Nurullah Berk, Ferruh Başağa, Sabri Berkel, Ercüment Kalmık ve Eren Eyüboğlu'na ait 20 çalışmayı görebileceğiniz diğer bir rota ise 4. Levent.
4. Levent metrosundan iner inmez karşınıza belediyenin metro duvarlarını süslediği zanaat örneği olan ve hiç bir sanatsal değeri olmayan çalışmaların ardından, ülkemizde 1950'li yıllarda estetik kaygılar ile neler yapıldığını görebileceğiniz bir zaman yolculuğuna çıkacaksınız. 4. Levent projesi 1947-1957 yılları arasında mimar Kemal Ahmet Arû ve Rebiî Gorbon tarafından hayata geçirilmiş ve günümüzde örneğine rastlanmayacak şekilde duvar süslemelerini dönemin önemli sanatçıların çalışmaları ile donatmışlar. O dönem insanları o bloklar arasında gezerken sanat eserleri ile beslenirlerken, zamanla bu durum değişmiş sanat eserlerinin üstü acımasızca reklam panoları ile kapatılmış ve ısı yalıtımı için bina mantolama sistemlerinin ardında kalmışlar. Beşiktaş belediyesi büyük bir özveri ile çalışmaları başlatarak gerekli izinleri almış ve eserler tek tek gün üzerine çıkarılmış. Daha fazla olabileceği ihtimaline karşılık halka açık çağrı yapılarak ellerinde o döneme ait fotoğraf vb belgeler ile yardımcı olunması istenmiş. İnsan bu durum karşısında başka bir ülkede olsa ne kadar özenle korunurlardı diye düşünüyor ve ülkemizden neden bir Picasso çıkmadığının nedenini de az da olsa anlamış oluyor. Sadece sanatı değil güzel olan bir çok değerin üstünü betonlaştırmak gibi bir gerçeğimiz var. Eserlerin çoğu Akçam Caddesi ve Akasyalı Sokağa bakan binaların cephelerinde bulunuyor. Çeşitli yüksekliklerde bulunan eserlerin boyutları oldukça büyük.
Beşiktaş Belediyesi'nin hazırladığı "Aradığımız Parça Sizde Olabilir" isimli harika katalogda eserlerin önemi hakkında şunlar yazıyor ;" 4. Levent duvar mozaikleri, İstanbul Manifaturacılar Çarşısı’ndaki sanat eserleriyle birlikte İstanbul’un 1950’li yıllardaki sanat ortamını, büyük imar faaliyetlerini yürüten müteahhitlerin sanata bakışını anlatması açısından yegâne örnekler...Korunması, yaşatılması ve İstanbul’un tarihsel ve kültürel değerlerini hiçe sayarak kenti betonlaştıranlara gösterilmesi boynumuzun borcu." Oldukça önemli olan neredeyse hiç sanat eserine rastlamadığımız günümüz mimari yapılarına çarpıcı bir gönderme. Kataloga internet üzerinden ulaşarak haritada işaretlenmiş mozaik panolar ile rotanızı belirleyebilir ve sırasıyla birbirinden önemli sanatçıların çalışmalarını görebilirsiniz. Çirkin reklamlarla bezeli duvarlar maalesef hala blokların çoğu yerinde. Kataloğu incelediğinizde eserlerin başına neler geldiğine şahit olacaksınız. Klimaların ardında kalanlar, borular ile tam ortasından delinenler bu kültürel mirasa nasıl değer verdiğimizi gözler önüne seriyor.
Oldukça geometrik formlar içeren eserlerin yanı sıra Eyüboğlu'na ait daha figüratif soyutlamaları da görebileceğiniz cephelerde umarım en kısa zamanda eser künyelerini de görme şansımız olur.
Detaylı bilgi ve harita için bu bağlantıyı kullanabilirsiniz.
Yorumlar
Yorum Gönder